Skrót tego, co tutaj znajdziesz:

1. Czym jest statut spółki akcyjnej i jakie elementy zawarte są w statucie FAME MMA?
2. Jakie są formy umorzenia akcji i co zostało zastosowane w statucie FAME?
3. Co, jeśli w statucie nie ma ,,umorzenia przymusowego”?
4. Jak Boxdel może się bronić przed przymusowym umorzeniem?
5. Co doradziłabym Michałowi?
6. Jak wpływa to na sytuacje Boxdela i jego prowadzenie spraw w spółce?
   

Zaczynamy:

20/09/2024 na łamach SuperExpress pojawił się wywiad, w którym Prezes Zarządu FAME MMA Krzysztof Rozpara, udzielił informacji na temat Michała Barona (znanego w Internecie jako ,,Boxdel”) i jego aktualnej sytuacji w spółce:

,,Z uwagi na zaistniałą sytuację nie widzimy możliwości dalszej współpracy z Michałem. Pozostali włodarze nie byli w stanie dojść do porozumienia dotyczącego sposobu przejęcia udziałów, które obecnie należą do Michała. W ocenie zarządu federacji mamy podstawy prawne do przymusowego umorzenia udziałów należących do Michała i takie procedury zostały uruchomione. W związku z powyższym zarząd podjął decyzję o zawieszeniu  wypłaty jakiejkolwiek dywidendy do czasu zakończenia niezbędnych procedur.”
WYWIAD SUPER EXPRESS

I moim zadaniem dzisiaj, jest przedstawienie Ci najważniejszego – czym w praktyce jest przymusowe umorzenie udziałów i jaki to może mieć wpływ na tymczasowe prowadzenie FAME MMA S.A. przez jednego z włodarzy.

Pierwsze, o czym musisz wiedzieć to to, że jeśli kiedyś zdarzy Ci się taka propozycja i będziesz chciał(a) dołączyć do grona wspólników spółki (czy to spółki akcyjnej czy np. spółki z ograniczoną odpowiedzialnością) jej dokumenty dot. bilansu i aktualnej umowy możesz sprawdzić na stronie Portalu Rejestru Sądowego – Systemu teleinformatycznego Ministerstwa Sprawiedliwości, który służy do udostępniania usług rejestrów sądowych dla obywateli – tam, znając numer KRS, NIP czy REGON znajdziesz dokumenty dotyczące interesującej Cię spółki – nie jest to tajemna wiedza, niestety jeszcze mało osób o niej wie. Zalecam przed przystąpieniem do stołu negocjacyjnego zrobić szczegółowy due dilligence, a nie tylko weryfikację podstawowej dokumentacji, ale nie o tym dzisiaj. Dzisiaj, na stół wykładamy umowę spółki FAME MMA i sprawdzamy, czy zawiera ona tak przydatny instrument jak ,,przymusowe umorzenie udziałów”.

Umowa założycielska (statut) spółki FAME MMA

Najważniejsze informacje, które warto wiedzieć, kiedy widzisz umowę spółki akcyjnej:

1. Założycielem spółki akcyjnej może być jeden lub większa liczba: osób fizycznych, osób prawnych, jednostek organizacyjnych nieposiadających osobowości prawnej, które posiadają zdolność prawną.

2. Spółka akcyjna jest spółką prawa handlowego, w której wspólnicy uczestniczą w wyniku objęcia akcji wyemitowanych przez spółkę.

3. Spółka akcyjna to forma działalności, która jest odpowiednia dla dużych przedsięwzięć, w tym firm planujących wejście na giełdę i zapewnia anonimowość wspólników spółki akcyjnej, czyli jej akcjonariuszy.

4. Wspólnikami spółki akcyjnej są akcjonariusze, którzy posiadają określoną liczbę akcji upoważniających do otrzymywania wyznaczonej części dywidendy.

5. Do założenia spółki akcyjnej wymagany jest kapitał 100 000 złotych (nie jak w spółce z o.o. 5000 zł).

Pierwszym krokiem do powstania spółki akcyjnej jest zawarcie umowy założycielskiej, na którą składają się:

• statut
• jednostronne oświadczenia o przystąpieniu do spółki
• zgoda na brzmienie statutu oraz objęcie akcji.
  

Statut spółki

Statut spółki akcyjnej jest podstawowym dokumentem, w którym uregulowane są prawa i obowiązki założycieli, akcjonariuszy i organów spółki.

Do obowiązkowych elementów statutu należy określenie:

• firmy i siedziby spółki
• przedmiotu działalności spółki
• czasu trwania spółki, jeżeli jest oznaczony
• wysokości kapitału zakładowego
• kwoty, jaka została wpłacona przed zarejestrowaniem spółki na pokrycie kapitału zakładowego
• wartości nominalnej akcji i ich liczby ze wskazaniem, czy akcje imienne, czy na okaziciela
• liczby akcji poszczególnych rodzajów i związanych z nimi uprawnień, jeżeli w spółce będą występować akcje różnych rodzajów
• nazwisk i imion założycieli spółki
• liczby członków zarządu i rady nadzorczej albo co najmniej minimalnej lub maksymalnej liczby członków tych organów oraz podmiotu uprawnionego do ustalenia składu zarządu lub rady nadzorczej.

W statucie oprócz elementów obowiązkowych mogą znaleźć się również elementy fakultatywne:

• określenie minimalnej lub maksymalnej wysokości kapitału zakładowego
• określenie terminów i wysokości wpłat na akcje
• dodatkowe postanowienia dotyczące treści i formy dokumentu akcji
• ograniczenie możliwości rozporządzenia akcjami imiennymi
• określenie uprawnień rady nadzorczej utworzenie kapitałów rezerwowych.

i właśnie te podstawowe elementy znalazły się w dokumencie, czyli w statucie spółki FAME. Nie zabrakło również uregulowania kwestii umorzenia akcji, jednak uwzględniono jedynie ,,umorzenie dobrowolne”, a to nie rozwiązuje problemu ,,umorzenia przymusowego”, z którego mogli skorzystać założyciele – jednak tego nie zrobili.

Co to oznacza?

Przepisy kodeksu spółek handlowych (ksh) przewidują trzy tryby umorzenia akcji:

1. dobrowolne,
2. przymusowe
3. umowne, tzw. automatyczne.

Inaczej niż w spółce z o.o., gdzie umorzenie udziałów może nastąpić bez obniżenia kapitału zakładowego, umorzenie akcji w spółce akcyjnej (właśnie jak w przypadku FAME) wymaga obniżenia kapitału zakładowego.

Umorzenie dobrowolne następuje, gdy akcjonariusz (w tym wypadku Michał B.) wyraziłby na umorzenie jego akcji zgodę, a spółka nabywa od niego akcje w celu ich umorzenia. Ze wspomnianego wywiadu dowiadujemy się, że spółka musi skorzystać z dostępnego w ksh instrumentu umorzenia przymusowego (możemy domyślać się, że najzwyczajniej w świecie Michał nie zgodził się na umorzenie dobrowolne), a nie zostało to uregulowane wprost w statucie. Umorzenie przymusowe następuje, gdy nie ma zgody akcjonariusza na umorzenie jego akcji. Warunkiem jest konieczność zastrzeżenia w statucie możliwości takiego umorzenia i wskazanie w statucie jego przesłanek i trybu przeprowadzenia takiego umorzenia (jeśli zaistnieją przesłanki dla dalszego biegu procedury przymusowego umorzenia udziałów konieczne jest podjęcie uchwały zgromadzenia wspólników w głosowaniu tajnym, która powinna określać podstawę prawną umorzenia, wysokość wynagrodzenia przysługującego wspólnikowi za umorzony udział i uzasadnienie).

W ramach wskazania podstawy prawnej wystarczające jest powołanie się na konkretne postanowienia umowne, stanowiące przesłanki (przyczyny) umorzenia przymusowego. Przesłanką może być zdarzenie, którego wystąpienie daje możliwość walnemu zgromadzeniu powzięcia uchwały umarzającej akcje bez zgody akcjonariusza – czyli nie może być to zwykły zapis, który mówi jedynie np. „wspólnicy dopuszczają możliwość przymusowego umorzenia udziałów wspólnika X”, ponieważ tak nieostry, nieprecyzyjny zapis jest po prostu bezskuteczny. Takimi przesłankami mogą być nawet działania konkurencyjne wspólnika, brak zaufania, a nawet dobre uzasadnienie ostatnich sytuacji, w które Michał jest zamieszany.

W statucie nie ma mowy o ,,przymusowym umorzeniu” i procedurze – co teraz?

Jak wiemy, jedyną możliwością jest uwzględnienie tego w statucie spółki – nie zastosowano takiego zapisu, dlatego aktualnie zarząd może jedynie spróbować zmienić statut spółki i podjąć uchwałę o przymusowym umorzeniu, która będzie zawierała podstawę prawną, uzasadnienie i określi wynagrodzenie. Jeżeli uchwała zostanie podjęta w sposób wadliwy (i nie spełnia tych przesłanek), Michał ma możliwość zaskarżenia tej uchwały w drodze sądowej (dlatego prezes FAME stwierdził, że może być to długotrwały proces). Jeżeli Boxdel podpisze ,,nowy” statut, uchwała zostanie podjęta, konieczne będzie podjęcie uchwały o obniżeniu kapitału zakładowego, wniosek zostanie złożony do sądu rejestrowego i sąd uwzględni wniosek o obniżenie kapitału, to i Michał nie będzie już ,,jednym z włodarzy”.

Jak Boxdel może się bronić przed przymusowym umorzeniem?

Choć w tej sytuacji może wydawać się wydawać to dość niesprawiedliwe, musimy mieć na uwadze, że takie umorzenie nie jest w praktyce niczym nowym, a nawet wspólnicy mający dobre intencje muszą liczyć się z tym, że pozostali mogą chcieć się ,,pozbyć” pozostałych ,,zawodników” z przeróżnych przyczyn- w biznesie jak i w życiu trzeba liczyć się z różnymi sytuacjami, dlatego nie każde przymusowe umorzenie jest zasadne, stąd możliwość obrony przed takim postępowaniem.

Samo zaistnienie umownych przesłanek umorzenia i podjęcie przez wspólników uchwały nie powodują, że wspólnik automatycznie zostaje pozbawiony udziałów. W zależności od sytuacji, w jakiej znajduje się „wykluczany” wspólnik, oraz od etapu procedury przymusowego umorzenia, wspólnikowi przysługują przeróżne środki obrony.

Co doradziłabym Michałowi?

1. Po pierwsze, źródłem umorzenia udziałów jest umowa spółki, więc pierwszym i najprostszym środkiem obrony o charakterze zapobiegawczym jest brak zgody Michała na określone przyczyny umorzenia – przymusowe umorzenie z przyczyny nieopisanej w treści umowy powoduje bezskuteczność całej procedury.
   
2. Następnie, jeśli taka uchwała już została podjęta powinien zweryfikować, czy uchwała nie jest sprzeczna z umową spółki bądź dobrymi obyczajami i godząca w interesy spółki lub mająca na celu jego pokrzywdzenie. Jeśli okaże się, że spełniła się jedna z tych przesłanej, spowoduje to możliwość wytoczenia przeciwko spółce powództwa o uchylenie uchwały (ważny jest tutaj termin – powództwo należy wnieść w terminie 30 dni od dnia otrzymania wiadomości o uchwale, nie później jednak niż w terminie 6 miesięcy od dnia powzięcia uchwały).
   
3. Ważne! Nawet jeśli Michał złoży takie powództwo, to musi pamiętać o tym, że postępowanie rejestrowe związane z umorzeniem udziałów trwa nadal i nie zostaje wstrzymane – może się okazać, że sąd wpisał już zmniejszenie kapitału i oficjalnie nie będzie on widniał jako ,,włodarz”, ale to nie będzie miało odzwierciedlenia w rzeczywistości – wtedy Michał powinien zadbać o to, żeby sąd rejestrowy wiedział o toczącym się postępowaniu i zawiesił taki wpis. Jeśli okaże się, że sąd prawomocnym wyrokiem uchylającym (który stwierdził nieważność) uchwały o przymusowym umorzeniu udziałów, Michał powinien rozważyć skorzystanie z uprawnienia do złożenia wniosku o zabezpieczenie powództwa o uchylenie (stwierdzenie nieważności). Ok wiem, wystarczy już.

Jak wpływa to na sytuacje Boxdela i jego prowadzenie spraw w spółce?

W takiej sytuacji wpis do KRS nie zostanie dokonany (przynajmniej do prawomocnego postępowania o zaskarżenie uchwały), co jest dla Michała korzystne z co najmniej dwóch powodów:

1) będzie on nadal widniał w rejestrze jako wspólnik, a zatem dokonując jakichkolwiek czynności w tym charakterze z osobami trzecimi, będzie na jego rzecz działało domniemanie prawdziwości danych wpisanych do KRS (art. 17 § 1 ustawy o KRS),

2) FAME MMA S.A. uniknie ewentualnej konieczności korygowania „nieaktualnych” wpisów w rejestrze w kolejnym postępowaniu.

Jedno jest pewne – cała ta sytuacja na pewno jeszcze potrwa, a ja z pewnością będę ją śledzić. Na ten moment nie warto wierzyć w nagłówki takie jak ,,Boxdel oficjalnie poza FAME” – do tego przynajmniej na dzień tworzenia artykułu formalnie nie doszło.

Dziękuje, że przeczytałeś do końca 🙂
________________________________

🗨️ Masz pytania lub potrzebujesz wsparcia w zakresie nowych przepisów prawa gospodarczego?
Chętnie odpowiem na wszelkie pytania i pomogę w zrozumieniu przepisów.
Zapraszam do kontaktu kontakt@prawnikbaryn.com 

Możesz również skorzystać z formularza, aby zgłosić swoje zapytanie lub zaplanować konsultację:
👉https://prawnikbaryn.pl/kontakt/

źródła:
wywiad SE
https://www.biznes.gov.pl/pl/portal/00169 ;
grafika:
MB. zdjęcie
K.Rozpara zdjęcie